سرج ارستر چیست؟ و کجا باید نصب شود؟

سرج ارستر وسیله ای حفاظتی است که با هدف حفاظت تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی از آسیبهای ناشی از نوسانات شدید ولتاژ مانند برخورد رعد و برق طراحی شده است . یک سرج ارستر با تخلیه جریانهای اضافه ایجاد شده از طریق نوسان شدید ولتاژ از طریق اتصال به زمین ، از ورود ولتاژهای مخرب به تجهیزات مورد حفاظت جلوگیری می نمایند و در نتیجه از اثرات مخرب ولتاژ بالا (Over Voltage) جلوگیری می نماید. محصول مورد اشاره یکی از تولیدات شرکت OBO آلمان است ، که جزو شرکتهای برتر تولید کننده تجهیزات حفاظتی در برابر نوسانات برق در جهان می باشد.

با توجه به الزامات موجود در دستور العمل حفاظتی ساتبا مرتبط با نیروگاههای خورشیدی ، استفاده از مکانیزمهای برقگیر و انتقال ولتاژهای ناخواسته الزامی است . در نیروگاههای خورشیدی از سرج ارستر در سمت DC و در سمت AC جهت محافظت از اینورترهای متصل به شبکه استفاده می شود. به نحوی که هر ارتباط DC و AC بایستی دارای سرج ارستر متناسب با ظرفیت باشد. برخی از اینورترها به طور داخلی دارای سرج ارستر می باشند ولیکن در صورت عدم وجود آن می توان از طریق سرج ارسترهای موجود سطح حفاظت مطلوبی را برای تجهیزات به ارمغان آورد.

در داخل سرج ارستر  اتصالات با عنوان اتصالات رابط وجود دارد که  دارای محافظ نوسان می باشند، و همچنین قطعاتی برای حفاظت در برابر افزایش ولتاژ لحظه ای (حفاظت در برابر ولتاژ ضربه ای) نیز وجود دارد. این تجهیزات حفاظتی با توجه به نوع ولتاژ مداری که از آن محافظت می نمایند به دو دسته AC و DC تقسیم میشوند که در نوع AC تعداد فاز و سطح حفاظت تعیین کننده تنوع محصول است ، ولی در نوع DC تفکیک تجهیزات  بر اساس سطح مجاز ولتاژ مدار و سطح حفاظت  سرج ارستر صورت می گیرد.

در فیلم پیوست شده می توانید نحوه عملکردی کلی سیستم را در یک ساختمان نمونه و در زمان برخورد رعد و برق مشاهده نمائید.

این تجهیزات حفاظتی به این گونه عمل می نمایند که تا زمانی که ولتاژ مدار در محدوده مجاز قرار داشته باشد ، به صورت مدار باز عمل می نماید. که در اینصورت دخالتی در روال جاری کاری سیستم  نخواهد داشت . ولیکن در صورتی که در سیستم ولتاژ بالاتری از حد مجاز سرج ارستر نمایان گردد و اختلاف پتانسیل دو سر سرج ارستر از حد مجاز بالاتر باشد ، این قطعات به صورت مسیرهای بسته ای عمل نموده و ولتاژ بالای موجود از طریق اتصال زمین تخلیه می گردد.

بدیهی است در صورت عملکرد نامناسب اتصال زمین در مدار ، نمی توان انتظار داشت که سرج ارستر بتواند به درستی عمل نماید.

پس از تخلیه ولتاژ مازاد به وجود آمده از طریق شوک ، که می تواند حاصل رعد و برق باشد ، مدار سرج ارستر تغییر وضعیت داده و مدار به وضعیت نرمال خود باز می گردد.